Wdzięczność oznacza świadome dostrzeganie i docenianie pozytywnych aspektów życia, zarówno tych wielkich, jak i małych. Osoby o wysokim poziomie tej cechy potrafią cieszyć się codziennymi chwilami, dostrzegać dobro w ludziach i wyrażać uznanie za to, co otrzymują.

Według Petersona i Seligmana (2004) wdzięczność to „świadomość i docenianie dobrych rzeczy, które się nam przydarzają, oraz gotowość do ich wyrażania”. To cecha, która sprzyja większemu dobrostanowi emocjonalnemu i pomaga budować silne relacje międzyludzkie.

Czym jest wdzięczność?

Wdzięczność jako mocna strona charakteru polega na odczuwaniu i wyrażaniu głębokiej wdzięczności wobec życiaoraz świadomym docenianiu innych ludzi. To umiejętność zatrzymania się na chwilę, aby autentycznie podziękować za to, co otrzymujemy – zarówno w postaci konkretnych darów czy gestów, jak i w bardziej ogólnym sensie, poprzez uznanie roli innych w naszym życiu.
Wdzięczność może obejmować zamierzone akty dobroci – na przykład podarunek wykonany przez dziecko – ale także spontaniczne chwile, jak rześki powiew wiatru w upalny dzień. To, co wyróżnia wdzięczność, to psychologiczna reakcja – poczucie otrzymania daru, uczucie transcendencji i głęboka wdzięczność wobec osoby lub sytuacji.
Ludzie wdzięczni doświadczają szerokiego zakresu pozytywnych emocji, które motywują ich do bardziej cnotliwych zachowań – stają się skromniejsi, bardziej wytrwali i życzliwi. Wdzięczność wzmacnia inne mocne strony charakteru, zwłaszcza życzliwość i miłość, ponieważ buduje empatię i pogłębia relacje z innymi ludźmi.

Dwa rodzaje wdzięczności

🔹 WDZIĘCZNOŚĆ WYWOŁANA KONKRETNĄ KORZYŚCIĄ – pojawia się, gdy ktoś świadomie obdarza nas czymś wartościowym, a my odczuwamy wdzięczność jako reakcję na ten akt.
🔹 WDZIĘCZNOŚĆ OGÓLNA – wynika ze świadomości i doceniania wartości oraz znaczenia rzeczy w naszym życiu. Jest to bardziej trwały stan wdzięczności, niezwiązany z konkretnymi zdarzeniami.

Dwa etapy wdzięczności

🔹 UZNANIE DOBRA W SWOIM ŻYCIU – dostrzeżenie wartościowych aspektów codzienności.
🔹 ŚWIADOMOŚĆ, ŻE TO DOBRO WYCHODZI SPOZA NAS SAMYCH – uznanie, że pozytywne rzeczy, których doświadczamy, są wynikiem działań innych ludzi, natury lub okoliczności, na które nie mamy pełnego wpływu.

Wdzięczność jest nie tylko emocją, ale także sposobem postrzegania świata, który sprzyja głębszym relacjom i większemu poczuciu szczęścia.

Wdzięczność to jeden z najsilniejszych czynników podnoszących poziom szczęścia i satysfakcji z życia.

Osoby praktykujące wdzięczność mają bardziej pozytywne podejście do życia, są bardziej odporne na stres i częściej doświadczają radości. Badania pokazują, że regularne wyrażanie wdzięczności prowadzi do większej satysfakcji, lepszej jakości snu i poprawy relacji międzyludzkich. W pracy może się ona przejawiać poprze docenienie wysiłku współpracowników, zauważanie sukcesów i pozytywnych aspektów codziennych obowiązków. W codziennym życiu może być widoczna w cieszeniu się drobnymi rzeczami, jak piękny dzień, smaczny posiłek czy uśmiech bliskiej osoby. Za to w relacjach w wyrażaniu uznania i dziękowanie innym za ich obecność, pomoc i życzliwość.

Wdzięczność jest mocną stroną w kategorii transcendencji, jednej z sześciu cnót, które dzielą 24 mocne strony na podkategorie. Transcendencja opisuje mocne strony, które ułatwiają dostrzeganie większego sensu i odnajdowania inspiracji w życiu.

Wdzięczność w badaniach

Badania pokazują, że praktykowanie wdzięczności ma pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne i emocjonalne. Osoby, które codziennie zapisują powody do wdzięczności, czują się bardziej szczęśliwe, mają wyższy poziom optymizmu i lepiej radzą sobie z trudnościami (Emmons, McCullough, 2003). Peterson i Seligman (2004) podkreślają, że wdzięczność jest skorelowana z większą odpornością psychiczną, lepszą jakością relacji oraz zwiększonym poziomem satysfakcji z życia.
Podsumowując, wdzięczność nie tylko zwiększa poczucie szczęścia, ale także poprawia zdrowie, redukuje stres i sprzyja silniejszym relacjom międzyludzkim.

Po czym poznasz wdzięczność?

Czy masz naturalne predyspozycje do wyrażania wdzięczności?
Po trudnym dniu zamiast koncentrować się na problemach, zauważasz i doceniasz to, co mimo wszystko było dobre – wsparcie bliskiej osoby, ciekawą rozmowę czy chwilę relaksu?

• Regularnie dostrzegasz rzeczy, za które możesz być wdzięczny.
• Potrafisz cieszyć się chwilą i doceniać drobne gesty.
• Wyrażasz wdzięczność wobec innych ludzi, dziękując im za ich obecność i wsparcie.
• Nie skupiasz się wyłącznie na brakach, ale dostrzegasz pozytywne aspekty swojego życia.
• Częściej czujesz radość i satysfakcję, zamiast frustracji i narzekania.

Jak rozwijać wdzięczność?

• Prowadź dziennik wdzięczności: Każdego dnia zapisuj trzy rzeczy, za które jesteś wdzięczny.
• Wyrażaj wdzięczność na głos: Regularnie mów „dziękuję” – doceniaj gesty innych ludzi i pozytywne momenty.
• Praktykuj uważność: Skupiaj się na chwili obecnej i dostrzegaj drobne powody do radości.
• Okazuj wdzięczność poprzez działania: Pomagaj innym, okazuj życzliwość i dziel się dobrem.
• Pielęgnuj pozytywne myślenie: Zamiast skupiać się na niedostatkach, zauważaj to, co już masz.

📝 Mini-wyzwanie: Przez tydzień codziennie zapisuj trzy rzeczy, za które jesteś wdzięczny – mogą to być zarówno wielkie wydarzenia, jak i drobne momenty dnia codziennego.
Uwaga! Używanie którejś ze swoich mocnych stron charakteru w sposób innowacyjny przez siedem dni z rzędu podnosi poziom odczuwanego szczęścia, zwiększa skuteczność używania danej mocnej strony i obniża objawy depresji (Schutte, Malouff, 2019).

Jak wdzięczność może stać się wyzwaniem?

Wdzięczność to potężna siła, która pomaga budować pozytywne relacje i zwiększa satysfakcję z życia. Jednak jeśli nie jest praktykowana w sposób świadomy, może prowadzić do trudności.

• Jednym z zagrożeń jest nadmierna wdzięczność, która może sprawić, że zaczniemy ignorować własne potrzeby i akceptować sytuacje, które nam nie służą. Jeśli wdzięczność prowadzi do rezygnacji z własnych granic i zgadzania się na wszystko, może stać się przeszkodą w rozwoju i dobrym samopoczuciu.
• Kolejnym wyzwaniem jest brak autentyczności. Wdzięczność powinna wynikać z prawdziwego poczucia docenienia, a nie być wymuszonym nawykiem czy społeczną grzecznością. Nieszczere podziękowania mogą osłabiać znaczenie tej cechy i sprawiać, że przestaje ona mieć realny wpływ na nasze życie.
• Nadmierne skupienie na pozytywach może także prowadzić do unikania trudnych rozmów. Jeśli koncentrujemy się wyłącznie na tym, co dobre, możemy unikać konfrontacji, które są konieczne do rozwiązania problemów i poprawy relacji.
• Niektórzy ludzie odczuwają także trudność w przyjmowaniu uznania. Osoby praktykujące wdzięczność często skupiają się na docenianiu innych, ale mogą mieć problem z zaakceptowaniem własnych sukcesów i przyjęciem pochwał. Może to prowadzić do umniejszania własnych osiągnięć i poczucia, że nie zasługujemy na docenienie.

Jak znaleźć równowagę?

Wdzięczność to potężne narzędzie, które pozwala dostrzegać wartość w codziennych doświadczeniach i budować pozytywne nastawienie do życia. Aby jednak była autentyczna i rzeczywiście wzmacniała dobrostan, warto podchodzić do niej świadomie i z rozwagą.

• Pierwszym krokiem jest docenianie tego, co masz, bez ignorowania trudności. Wdzięczność nie oznacza udawania, że wszystko jest idealne – to raczej umiejętność dostrzegania pozytywnych aspektów życia nawet wtedy, gdy mierzymy się z wyzwaniami. Można być wdzięcznym za wsparcie bliskich, własne możliwości czy nawet za lekcje płynące z trudnych sytuacji, jednocześnie nie zaprzeczając temu, że pewne obszary życia wymagają zmian.
• Ważne jest również docenianie nie tylko innych, ale także siebie. Wiele osób potrafi wyrażać wdzięczność wobec otoczenia, ale ma trudność z uznaniem własnych sukcesów. Nauka przyjmowania komplementów, akceptowania swoich osiągnięć i czerpania radości z małych zwycięstw to klucz do zdrowej samooceny. Wdzięczność wobec siebie nie oznacza pychy – to po prostu świadomość własnych starań i efektów, jakie przynoszą.
• Warto także pamiętać, że wdzięczność nie powinna stać się wymówką do rezygnacji z dążenia do lepszego życia. Można doceniać to, co już się ma, a jednocześnie pracować nad dalszym rozwojem. To właśnie równowaga między akceptacją a chęcią zmiany pozwala czerpać satysfakcję z życia i rozwijać się w zgodzie ze sobą.
• Wdzięczność działa najlepiej wtedy, gdy jest autentyczna, świadoma i połączona z troską o własne potrzeby oraz zdrowe granice. Oznacza to, że nie trzeba być wdzięcznym za wszystko – jeśli coś nam nie służy, mamy prawo to zmienić. Kluczem jest umiejętność dostrzegania wartości w tym, co mamy, jednocześnie nie zatracając własnych aspiracji i poczucia sprawczości.

Podsumowanie

Wdzięczność to niezwykle cenna cecha, która pomaga czerpać radość z życia, wzmacnia relacje i zwiększa poczucie satysfakcji. Świadome pielęgnowanie tej mocnej strony może prowadzić do większej harmonii, odporności psychicznej i lepszego zdrowia emocjonalnego. Jednak, jak każda cecha, wymaga równowagi – warto pamiętać, że wdzięczność nie oznacza ignorowania trudności, lecz umiejętność dostrzegania dobra nawet w wyzwaniach.

Mocne Strony Charakteru (VIA Character Strenths, Values in Action Character Strengths)

VIA Character Strengths to narzędzie psychologiczne opracowane w celu identyfikacji profili mocnych stron charakteru jednostki stworzone przez dr. Martina Seligmana i Christophera Petersona, wybitnych badaczy i psychologii pozytywnej. Pomaga dokonać klasyfikacji pozytywnych mocnych stron jednostek. Jego celem jest pomaganie ludziom w rozpoznawaniu i rozwijaniu ich potencjału. Wprowadza to nowe podejście w psychologii pozytywnej, mające na celu uczynienie życia bardziej satysfakcjonującym, zamiast skupienia się jedynie na leczeniu chorób psychicznych. Badania nad teorią VIA zostały przeprowadzone na globalną skalę, uwzględniając różne kultury i konteksty.

#kreatywność #ciekawość #rozsądek/otwartość umysłu #pasja zdobywania wiedzy #szerokie horyzonty umysłowe #waleczność/dzielność #pracowitość/wytrwałość #szczerość/autentyczność #witalność/entuzjazm #zdolność do kochania #przynależność/zespołowość #równość/uczciwość #przebaczanie/okazanie litości #skromność/pokora #samoregulacja/samokontrola #podziw dla piękna #nadzieja/optymizm #humor/wesołość #duchowość/religijność #inteligencja społeczna/emocjonalna #życzliwość/wspaniałomyślność #rozsądek/otwartość umysłu #przywództwo #roztropność #wdzięczność