Roztropność oznacza zdolność do przemyślanego podejmowania decyzji, analizowania różnych opcji i wybierania tych, które są najkorzystniejsze na dłuższą metę. Osoby o wysokim poziomie tej cechy unikają skrajności, kierują się rozsądkiem i dbają o konsekwencje swoich działań.

Według Petersona i Seligmana (2004) roztropność to „zdolność do regulowania własnych działań w sposób racjonalny, uwzględniający przyszłe konsekwencje”. To cecha, która pomaga unikać ryzyka, zarządzać zasobami i podejmować trafne decyzje.

Czym jest Roztropność?

Roztropność oznacza rozwagę w podejmowaniu decyzji, zatrzymanie się i przemyślenie sytuacji przed działaniem. Jest to cecha związana z samokontrolą i ostrożnością – osoba roztropna unika niepotrzebnego ryzyka oraz powstrzymuje się od działań i słów, których mogłaby później żałować.
Osoby o wysokim poziomie roztropności potrafią analizować długoterminowe konsekwencje swoich działań, co pozwala im podejmować lepsze decyzje zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Roztropność jest formą praktycznego rozumowania, polegającą na obiektywnej ocenie potencjalnych skutków decyzji i umiejętności kontrolowania własnych impulsów w oparciu o tę analizę.
Roztropność obejmuje zarówno dalekowzroczne planowanie, jak i krótkoterminowe dążenie do celów. Często określa się ją mianem mądrości praktycznej, rozważnej rozwagi czy rozsądnego myślenia. Jest to kluczowa cecha pozwalająca unikać pochopnych działań i prowadzić życie w sposób świadomy i przemyślany.

Roztropność to fundament mądrego życia i długoterminowego sukcesu.

Osoby roztropne podejmują decyzje w oparciu o logiczne przesłanki, przewidują skutki swoich działań i potrafią unikać niepotrzebnych błędów. Badania wskazują, że ludzie z rozwiniętą roztropnością lepiej zarządzają swoimi zasobami i odnoszą większe sukcesy w życiu zawodowym oraz osobistym. W pracy może się to przejawiać poprzez planowanie długoterminowe, analizę ryzyka, a także ostrożne podejmowanie decyzji finansowych. W codziennym życiu będzie widoczne w dbaniu o zdrowie, zarządzanie budżetem, albo rozsądne podejście do relacji międzyludzkich. Za to w relacjach może prowadzić do unikania pochopnych osądów, świadome budowanie więzi i dbanie o stabilność emocjonalną.

Samoregulacja jest mocną stroną w kategorii umiarkowania, jednej z sześciu cnót, które dzielą 24 mocne strony na podkategorie. Umiarkowanie opisuje mocne strony, które pomagają kontrolować impulsy i zachować równowagę.

Roztropność w badaniach

Badania pokazują, że roztropność jest jednym z kluczowych czynników sukcesu i stabilności emocjonalnej. Umiejętność świadomego podejmowania decyzji pomaga unikać ryzykownych działań i poprawia jakość życia (Baumeister, 2011). Peterson i Seligman (2004) podkreślają, że roztropność pozwala lepiej zarządzać stresem i unikać impulsywnych błędów, co prowadzi do większego poczucia kontroli nad własnym życiem.
Podsumowując, roztropność pomaga w budowaniu stabilnych relacji, podejmowaniu mądrych decyzji i skutecznym planowaniu przyszłości.

Po czym poznasz roztropność?

Czy masz naturalne predyspozycje do roztropności?
Zamiast spontanicznie wydać pieniądze na niepotrzebny zakup, zastanawiasz się, czy rzeczywiście go potrzebujesz i jakie mogą być jego konsekwencje dla Twojego budżetu?

• Przed podjęciem decyzji analizujesz różne opcje i przewidujesz ich konsekwencje.
• Unikasz impulsywnych działań i zawsze starasz się działać rozsądnie.
• Podejmujesz przemyślane decyzje, kierując się faktami i logiką.
• Potrafisz odłożyć natychmiastowe gratyfikacje na rzecz długoterminowych korzyści.
• Zwracasz uwagę na szczegóły i unikasz pochopnych osądów.

Jak rozwijać roztropność?

• Zadawaj pytania: Zanim podejmiesz decyzję, zastanów się: „Jakie będą konsekwencje tego wyboru?”.
• Ćwicz cierpliwość: Naucz się opóźniać gratyfikację, zamiast działać pod wpływem impulsu.
• Analizuj swoje wcześniejsze decyzje: Ucz się na błędach i sukcesach, aby podejmować lepsze wybory w przyszłości.
• Szukaj różnych perspektyw: Konsultuj swoje decyzje z innymi, aby zobaczyć różne punkty widzenia.
• Planuj przyszłość: Twórz realistyczne strategie i cele, które uwzględniają zarówno ryzyko, jak i potencjalne korzyści.

📝 Mini-wyzwanie: Przez tydzień, przed podjęciem każdej większej decyzji, poświęć kilka minut na analizę jej konsekwencji i potencjalnych skutków.
Uwaga! Używanie którejś ze swoich mocnych stron charakteru w sposób innowacyjny przez siedem dni z rzędu podnosi poziom odczuwanego szczęścia, zwiększa skuteczność używania danej mocnej strony i obniża objawy depresji (Schutte, Malouff, 2019).

Jak roztropność może stać się wyzwaniem?

Chociaż roztropność jest niezwykle cenna, jej nadmiar lub niewłaściwe wykorzystanie może prowadzić do pewnych trudności.
Nadmierna ostrożność może sprawić, że zamiast podejmować świadome, wyważone decyzje, zaczniemy unikać ryzyka w każdej sytuacji. W efekcie możemy tracić szanse na rozwój i nowe doświadczenia, co prowadzi do stagnacji.
Perfekcjonizm to kolejne wyzwanie – jeśli każdą decyzję analizujemy zbyt długo, możemy mieć trudność z przejściem do działania. Nadmierne rozważanie wszystkich możliwych scenariuszy może prowadzić do paraliżu decyzyjnego, w którym każda opcja wydaje się niewystarczająco dobra, co uniemożliwia podjęcie jakiegokolwiek kroku.
Roztropność może również ograniczać spontaniczność. Osoby mocno skoncentrowane na unikaniu błędów i przewidywaniu konsekwencji mogą mieć trudność z podejmowaniem nowych wyzwań i eksperymentowaniem z różnymi rozwiązaniami. Czasem nadmierna rozwaga prowadzi do rezygnacji z okazji, które mogłyby przynieść satysfakcję i rozwój.

Jak znaleźć równowagę?

Aby roztropność wspierała podejmowanie mądrych decyzji, a nie hamowała działanie, warto wypracować zdrową równowagę.
Zaufanie do intuicji może pomóc w mniej istotnych sprawach – nie każda decyzja wymaga dogłębnej analizy, czasem warto działać na podstawie wcześniejszych doświadczeń i zdrowego rozsądku.
Dobrą praktyką jest także wyznaczanie sobie czasu na analizę. Jeśli zbyt długo wahasz się przed podjęciem decyzji, ustal konkretny moment, do którego musisz się zdecydować – pozwoli to uniknąć przeciągania procesu myślowego w nieskończoność.
Warto również pamiętać, że ryzyko nie zawsze jest czymś negatywnym. Niektóre szanse wymagają odwagi i otwartości na nieprzewidziane skutki. Jeśli potencjalne korzyści przewyższają ryzyko, czasem warto spróbować, zamiast pozostawać w strefie komfortu.
Roztropność jest niezwykle wartościową cechą, ale aby działała na naszą korzyść, powinna iść w parze z umiejętnością podejmowania decyzji, elastycznością i gotowością do działania.

Podsumowanie

Roztropność to niezwykle cenna cecha, która pozwala podejmować świadome, mądre decyzje i unikać niepotrzebnych błędów. Świadome pielęgnowanie tej mocnej strony prowadzi do większej stabilności emocjonalnej, sukcesu zawodowego i lepszego zarządzania zasobami. Jednak, jak każda cecha, wymaga równowagi – warto pamiętać, że czasami spontaniczność i otwartość na ryzyko również są potrzebne.

Mocne Strony Charakteru (VIA Character Strenths, Values in Action Character Strengths)

VIA Character Strengths to narzędzie psychologiczne opracowane w celu identyfikacji profili mocnych stron charakteru jednostki stworzone przez dr. Martina Seligmana i Christophera Petersona, wybitnych badaczy i psychologii pozytywnej. Pomaga dokonać klasyfikacji pozytywnych mocnych stron jednostek. Jego celem jest pomaganie ludziom w rozpoznawaniu i rozwijaniu ich potencjału. Wprowadza to nowe podejście w psychologii pozytywnej, mające na celu uczynienie życia bardziej satysfakcjonującym, zamiast skupienia się jedynie na leczeniu chorób psychicznych. Badania nad teorią VIA zostały przeprowadzone na globalną skalę, uwzględniając różne kultury i konteksty.

#kreatywność #ciekawość #rozsądek/otwartość umysłu #pasja zdobywania wiedzy #szerokie horyzonty umysłowe #waleczność/dzielność #pracowitość/wytrwałość #szczerość/autentyczność #witalność/entuzjazm #zdolność do kochania #przynależność/zespołowość #równość/uczciwość #przebaczanie/okazanie litości #skromność/pokora #samoregulacja/samokontrola #podziw dla piękna #nadzieja/optymizm #humor/wesołość #duchowość/religijność #inteligencja społeczna/emocjonalna #życzliwość/wspaniałomyślność #rozsądek/otwartość umysłu #przywództwo #roztropność #wdzięczność